POŁOŝENIE

Geograficzne połoĹźenie Osięcin: 52⁰63' N 18⁰72' E.

Obszar gminy Osięciny leży w południowej części województwa kujawsko-pomorskiego i północno-wschodniej części powiatu radziejowskiego. W wewnętrznym podziale administracyjnym powiat dzieli się na jednostki samorządowe. Gmina Osięciny jest jedną z 7 gmin powiatu radziejowskiego. Strukturę administracyjną powiatu radziejowskiego tworzy:

5 jednostek samorządu o statusie wiejskim (Dobre, Osięciny, Radziejów, Bytoń, Topólka),

1 jednostka samorządowa o statusie miejskim (Radziejów),

1 jednostka samorządowa o statusie miejsko-wiejskim (Piotrków Kujawski).

Pośród 5 gmin wiejskich powiatu radziejowskiego gmina Osięciny zajmuje pod względem:

powierzchni ogółem - 1 miejsce,

ludności - 1 miejsce,

gęstości zaludnienia na 1 km² - 2 miejsce,

dochodów budżetowych na 1 mieszkańca - 5 miejsce,

wydatków budżetowych na 1 mieszkańca - 5 miejsce,

wydatków majątkowych na 1 mieszkańca - 5 miejsce.

Pod względem geograficzno-fizycznym gmina położona jest w obszarze Pojezierza Wielkopolskiego, zaś geomorfologicznie należy do Wysoczyzny Kujawskiej, a ściślej do podjednostki określanej mianem Równiny Kujawskiej. W krajobrazie Równiny dominuje morena denna płaska urozmaicona drobnymi zagłębieniami wytopiskowymi typu oczka lub podmokłymi zaklęsłościami.

Płaski charakter krajobrazu urozmaicają niewielkie pagórki morenowe w rejonie wsi Borucin w południowej części gminy oraz dolina Kanału Bachorze, gdzie kanał stanowi naturalną i administracyjna północną granicę gminy.

Terytorium gminy Osięcin leży w obszarze zlewni dwóch rzek: Odry i Wisły, a także w obszarze zlewni chronionej rzeki Górnej Noteci.

Większe kompleksy leśne znajdują się w rejonie miejscowości: Osięciny i Samszyce.

OBSZAR I LUDNOŚĆ

W grupie gmin wiejskich Osięciny zajmują powierzchnię 12.299 ha (123 km2). Jej siedzibą jest wieś Osięciny. Wiodącą funkcją gminy wiejskiej Osięciny jest rolnictwo.
Sieć osadniczą gminy tworzą 33 miejscowości . Wchodzą one w skład 31 sołectw. Sieć osadniczą gminy Osięciny należy uznać za skoncentrowaną. Fakt skupienia mieszkańców jest bardzo korzystny, ponieważ ułatwia wyposażenie wsi w infrastrukturę techniczną i powoduje zwiększenie dostępności do obiektów infrastruktury społecznej, co wpływa na poprawę jakości życia mieszkańców. Gmina Osięciny pod względem liczby ludności należy do największych gmin wiejskich powiatu radziejowskiego.

KOMUNIKACJA

Gmina Osięciny powiązana jest z zewnętrznym układem systemu komunikacji powiatowej za pośrednictwem sieci dróg: krajowej, wojewódzkiej, powiatowych a także gminnych.
Droga krajowa numer 62 Inowrocław – RadziejĂłw - Brześć Kuj – Płock stanowi połączenia ponadlokalne i międzyregionalne wojewĂłdztwa Kujawsko-Pomorskiego z wojewĂłdztwem mazowieckim. Natomiast droga wojewĂłdzka numer 267 Ujma DuĹźa – Osięciny – PiotrkĂłw Kuj. w układzie komunikacji wewnętrznej wojewĂłdztwa ma istotne znaczenie, gdyĹź daje połączenia międzygminne i międzypowiatowe.
Drogi powiatowe na obszarze gminy posiadają nawierzchnię utwardzoną i zaliczane są do V klasy technicznej. W sieci komunikacji drogowej pełnią rolę powiązań z sąsiednimi gminami oraz wojewódzkim układem komunikacyjnym. Drogi gminne pełnią wewnętrzną sieć komunikacyjną. W przewadze posiadają nawierzchnię gruntową, a jedynie niektóre odcinki posiadają nawierzchnię ulepszoną. Na ogół nie spełniają wymogów technicznych szczególnie w przypadku parametrów szerokości jezdni, poboczy i łuków pionowych i poziomych. W przyszłości ranga dróg gminnych będzie wzrastała należy więc dążyć do ich budowy w sposób odpowiadający wymaganiom normatywom jakie ustalone są dla dróg publicznych. Na terenie gminy występują drogi wewnętrzne tzw. dojazdowe. Powstały one jako element towarzyszący zabudowie mieszkalnej i siedliskowej oraz rozwijającej się infrastruktury wsi.
Istniejący układ komunikacyjny wystarcza do obsługi terenu gminy zarówno w układzie wewnętrznym jak i zewnętrznym.
Podstawowym środkiem komunikacji zbiorowej jest ogólnodostępna PKS z dworcem autobusowym we wsi Osięciny. Transport towarowy na obszarze gminy realizowany jest w oparciu pojazdy samochodowe.
Za zaplecza technicznego na terenie gminy funkcjonują:
2 stacje paliw- z ktĂłrych jedna zlokalizowana jest w Osięcinach Krzyşówki, w rejonie skrzyĹźowania drogi krajowej z wojewĂłdzką; druga stacja paliw zlokalizowana jest we wsi Osięciny, stacja obsługi pojazdĂłw mieszcząca się we wsi Osięciny na terenie Spółdzielni Usługowo-WytwĂłrczej “ROLMECH”. Stacja wyposaĹźona jest w urządzenie diagnostyczne do badań kontrolnych pojazdĂłw. OprĂłcz wspomnianej stacji na terenie gminy i wsi działalność naprawczą pojazdĂłw mechanicznych prowadzą prywatne warsztaty.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA

 

Prawidłowa realizacja polityki ekorozwoju wiąże się z pełnym respektowaniem zasad ochrony środowiska oraz optymalnym wykorzystaniem jego zasobów. W świetle tego środowisko przyrodnicze jest podstawową determinantą gospodarczej działalności człowieka oraz staje się głównym wyznacznikiem kierunków rozwoju ekonomicznego i społecznego.
W związku z tym uwarunkowania przyrodnicze gminy, rozumiane jako zespół czynników naturalnych z udziałem elementów antropogenicznych, wymagają jednoznacznej identyfikacji. Ich znajomość daje podstawę do określenia optymalnych rozwiązań gospodarczych oraz kształtowanie prawidłowych struktur przyrodniczo-przestrzennych. Szeroko rozumiane zasoby środowiska, występujące konflikty, bariery i zagrożenia, stanowią bazę umożliwiającą rozpoznanie istniejących problemów oraz zjawisk rzutujących na możliwości rozwoju gminy.

ZASOBY ŚRODOWISKA

 

Podstawowym zasobem decydującym o gospodarczym sposobie wykorzystania przestrzeni przyrodniczej gminy, są gleby. Ich geneza jest związana z utworami najmłodszymi obejmującymi okres plejstoceński i holocen.
Podłoże, na którym wytworzyły się gleby, stanowią utwory związane z bezodpływowymi równinami zastoiskowymi. W dominującej części są to czarne ziemie, zalegające dużymi płatami na przeważającej części obszaru gminy. Znaczną powierzchnię zajmują również gleby płowe, związane genetycznie z podłożem gliniastym. Zarówno czarne ziemie jak i gleby płowe tworzą kompleksy o najwyższych klasach bonitacyjnych (I-IVb) i najbardziej przydatne do produkcji rolnej.
Zasadnicze rysy rzeźby powierzchni zostały ukształtowane w okresie glacjalym.
W przeważającej części obszar gminy zajmuje płaska równina wód zastoiskowych. Niewielkie ożywienie w orografii terenu wprowadzają formy negatywne wykształcone w postaci rynny (doliny) Kanału Bachorze oraz ciągu różnopowierzchniowych zagłębień występujących na odcinku pomiędzy Osięcinami, a Szalonkami. Lokalnie, zwłaszcza w południowo-wschodniej części gminy występują niewielkie pagórki, tworzące charakterystyczne płaskie piaszczyste czapy, zalegające na glinach morenowych.
Na obszarze gminy Osięciny brak jest udokumentowanych i znaczących złóż surowców naturalnych. Można jedynie wspomnieć o zasobach węgla brunatnego, którego złoża nie są jeszcze dokładnie określone. Biorąc pod uwagę rolniczą funkcję gminy oraz występowanie na przeważającej części jej obszaru gleb o najwyższych klasach bonitacyjnych, trudno przypuszczać aby eksploatacja węgla brunatnego była kiedykolwiek możliwa.
W związku z tym, bez względu na to jaka jest wielkość złóż węgla, należy jego zasoby traktować jako walor nieużyteczny.
Cechą charakterystyczną systemu hydrograficznego gminy jest ubóstwo wód powierzchniowych. Głównym ciekiem jest Kanał Głuszyński odwadniający centralną i południową część gminy. Północne fragmenty, leżące w obrębie dorzecza Odry, odwadniane są przez Kanał Bachorze.
Brak jest większych zbiorników wód otwartych. Niewiele jest również stawów i oczek wodnych.

Innym niekorzystnym zjawiskiem klimatycznym występującym na obszarze gminy są wiatry. Brak naturalnych przeszkód w postaci rzeźby terenu, lasów itp., sprzyja swobodnym ruchom mas powietrza, silne wiatry często pojawiają się w okresie wiosennym. Towarzyszy im z reguły zjawisko erozji eolicznej, powodujące wywiewanie najwartościowszych cząstek glebowych. Oczywiście przyspieszeniu ulega również proces parowania, prowadząc do nadmiernego częsta przesuszenia gleby.

WALORY ŚRODOWISKA

Gmina Osięciny położona jest na obszarze historycznej Ziemi Kujawskiej, stanowiącej kolebkę polskiej państwowości. Jest to rejon, gdzie osadnictwo datuje się od wielu stuleci, a jego najstarsze ślady sięgają okresu sprzed 5000-7000 lat. Fakt ten zadecydował, że środowisko przyrodnicze było intensywnie wykorzystywane dla celów gospodarczych. Silna antropopresja, trwająca zwłaszcza przez okres ostatnich pięciu wieków, doprowadziła do głębokich zmian ilościowych i jakościowych środowiska. Praktycznej likwidacji uległy lasy. Przeprowadzone na szeroką skale prace melioracyjne doprowadziły do zaniku zdecydowanej większości wód powierzchniowych. Aktualnie pozostały nieliczne naturalne zbiorniki o silnie obniżonym zwierciadle wody, często całkowicie porośnięte roślinnością wodną.
Wyraźne akcenty przyrodniczo-krajobrazowe tworzą zespoły roślinności przyzagrodowej. Rozproszona zabudowa wiejska wraz z towarzyszącą jej obudową przyrodniczą tworzą charakterystyczny krajobraz rolniczy o często antropgenicznej strukturze.
Do niewątpliwych walorów przyrodniczych gminy Osięciny zaliczyć można również lasy. Tworzą one trzy niewielkie kompleksy położone w rejonach wsi: Osięciny, Samszyce i Borucin. Ogółem zajmują powierzchnię ca 613 ha., co stanowi 5% obszaru gminy. Obejmują siedliska grądowe oraz lasu mieszanego. Obecny skład gatunkowy jest antropogenicznie przebudowany. Stosunkowo znaczny jest udział sosny i brzozy. Dęby oraz inne gatunki liściaste charakterystyczne dla wspomnianych siedlisk stanowią jedynie domieszkę.
Szczególny walor lasów polega na ich funkcji przyrodniczej. Dotyczy to w szczególności ich roli jako regulatora stosunków wodnych. Wprawdzie stosunkowo nieduża powierzchnia lasów powoduje, że nie mają one decydującego wpływu na ogólny bilans wodny gminy. Jednak w przypadku zlewni cząstkowych, w obrębie których znajdują się kompleksy leśne, ich znaczenie dla stosunków wodnych jest oczywiste.

OBSZARY ŚRODOWISKA PODLEGAJĄCE OCHRONIE

Lasy na terenie gminy, administrowane przez Nadleśnictwo Włocławek, zostały włączone w skład tzw. promocyjnego kompleksu leśnego. Powinno to przyczynić się do zwiększenia praktycznej ochrony lasów, ich przebudowy gatunkowej oraz zwiększenia powierzchni. Jest to szczególnie ważne ponieważ, jak wspomniano wcześniej, gmina charakteryzuje się bardzo niskim wskaźnikiem lesistości.
Ważną funkcją w systemie chronionych obiektów przyrodniczych pełnią dawne parki dworskie. Aktualnie na terenie gminy jest 9 parków w miejscowościach: Borucinek, Borucin, Jarantowice, Kościelna Wieś, Krotoszyn, Latkowo, Osięciny, Szalonki, Półkownikowo, Pocierzyn. Są to w zdecydowanej większości obiekty zaniedbane i zniszczone. Mimo to stanowią, jednak w dalszym ciągu ważne enklawy przyrodnicze o stosunkowo bogatym składzie florystycznym. Są ostoją dla licznej fauny. Stanowią również istotne elementy systemu ekologicznego gminy.
Wobec niskiego poziomu lesistości gminy, duże znaczenie mają kompleksy roślinne tworzone przez zadrzewianie w śródpolne, przydrożne itp. Pełnią one wieloraki funkcje przyrodnicze i ochronne. Z tego też powodu powinny być traktowane jako jeden z walorów zasługujących na uwagę i ochronę.
Bardzo istotnym składnikiem (walorem) środowiska przyrodniczego są obszary podmokłe. Tworzą je zarówno łąki i jak kompleksy łąkowo-bagienne oraz drobne mokradła. Łącznie obszary podmokłe zajmują ca 325 ha, co stanowi 2,6% powierzchni gminy. Ich rola w środowisku przyrodniczym jest szczególnie istotna, ponieważ tworzą tzw. hydrotopy, będące regulatorami stosunków wodnych oraz podstawowymi elementami systemu ekologicznego gminy Osięciny. Dodatkowo ich znaczenie podnosi fakt, że analizowany teren leży w obszarze wododziałowym Wisły i Odry oraz obszarze źródliskowym Zgłowiączki i Kanału Bachorze.
Istnienie obszarów podmokłych zabezpiecza elementarne warunki egzystencji dla środowiska biotycznego oraz funkcjonowanie systemu ekologicznego gminy. Obszary podmokłe, poprzez swój regulujący wpływ na stosunki wodne, umożliwiają efektywniejsze wykorzystanie naturalnej zasobności gleby. Wpływ ten jest szczególnie widoczny na obszarach rolnych sąsiadujących bezpośrednio z podmokłościami. Zasilanie podsiękowe pozwala na utrzymanie wegetacji nawet w okresach nasilonej suszy glebowej.
Na terenie gminy Osięciny można wyodrębnić trzy główne kompleksy obszarów podmokłych. Pierwszy związany jest przestrzennie z doliną Kanału Bachorze. Drugi tworzy ciąg różnopowierzchniowych przegłębień terenowych wypełnionych osadami organogenicznymi o silnym nawodnieniu, położony w sąsiedztwie wsi: Wola Skarbkowa, Półkownikowo i Nagórki. Trzeci rejon występowania obszarów podmokłych obejmuje południowe fragmenty gminy leżące w obrębie wsi: Samszyce, Powałkowice i Borucin.
Stosunkowo duże znaczenie dla stosunków i środowiska posiadają drobne formy morfologiczne wykształcone w postaci niewielkich zagłębień wypełnionych nawodnioną materią organiczną. Ich funkcja podobna jest do dużych obszarów podmokłych, z tym że oddziaływanie ograniczone do znacznie mniejszej powierzchni. Z powodzeniem jednak pełnią rolę lokalnych regulatorów stosunków wodnych jak również swoistych filtrów ekologicznych dla wód gruntowych. Stanowią również węzły wymiany energii i materii w łańcuchu strukturalnym systemu ekologicznego gminy.
Ważnym elementem systemu ekologicznego gminy jest dolina Kanału Bachorze. Ciek ten stanowi oś regionalnego korytarza ekologicznego łączącego system przyrodniczy doliny Wisły i Jeziora Gopła.

ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA

Zagrożenia środowiska naturalnego występujące na obszarze gminy Osięciny, mają przede wszystkim charakter antropogeniczny. Są one efektem gospodarczej działalności człowieka i związanej z nią strukturą użytkowania środowiska oraz jego zasobów. Zmiany i przekształcenia środowiska prowadzone przez człowieka doprowadziły do uruchomienia negatywnych procesów i zjawisk, które wspólnie z czynnikami naturalnymi stwarzają poważne problemy natury ekonomicznej. Czynniki te składają się na ważny element uwarunkowań decydujących o możliwości optymalnego wykorzystania naturalnych walorów gminy.
Intensywna, o stosunkowo wysokiej kulturze, gospodarka rolna gminy, niesie za sobą zagrożenia dla środowiska wodnego. Wiążą się one głównie ze stosowaniem chemicznych środków ochrony rośli oraz nawożeniem mineralnym. Stosowane dawki herbicydów i nawozów mineralnych są tylko częściowo przyswajane przez gleby i rośliny. Reszta, wobec braku ekologicznych stref buforowych, które absorbowałyby niewykorzystane nawozy, przedostaje się do wód gruntowych oraz powierzchniowych, powodując ich zanieczyszczenie oraz eutrofizację. Należy tutaj zaznaczyć, że przeważającą część gminy stanowi obszar bezpośredniej zlewni J. Głuszyńskiego. Pociąga to za sobą negatywne skutki dla tego zbiornika. Bogate w biogenny i silne zanieczyszczone wody powierzchniowe spływające do jeziora z obszaru gminy, przyczyniają się do intensyfikacji procesu eutrofizacji i pogorszenia jakości jego wód.
Oczywiście problem powyższy dotyczy również wszystkich oczek wodnych, stawów i jezior znajdujących się w obrębie granic administracyjnych gminy. Aktualnie są to zbiorniki silnie zanieczyszczone, zawierające duży ładunek substancji biogennych oraz silnie zarośnięte. Stały deficyt wód opadowych oraz intensywna produkcja roślinna, powodują systematyczne obniżenie się zwierciadła wody co w konsekwencji prowadzi do ich zaniku.
Poważnym zagrożeniem dla wód podziemnych i powierzchniowych jest nieuregulowana gospodarka wodno-ściekowa. Zwodociągowanie wszystkich wsi, przy jednoczesnym braku możliwości utylizacji powstałych ścieków, prowadzi do tego, że są one zrzucane w stanie surowym bezpośredni do gruntu. Powoduje to, że przy istniejącej strukturze zabudowy wsi, charakteryzującej się dużym rozproszeniem zanieczyszczenia mają charakter obszarowy. Można szacować, że w skali rocznej do gruntów i wód powierzchniowych dostaje się ca 15 tys. m3 nie oczyszczonych ścieków bytowych.
Podstawowym zagrożeniem jest zjawisko niedoboru wody w glebie. Najogólniej biorąc jego mechanizm wiąże się ze strukturą geologiczną podłoża glebowego, wysokością opadów atmosferycznych oraz zapotrzebowaniem roślin uprawnych na wodę w okresie wegetacyjnym.
Brak naturalnych barier ochronnych w postaci lasów i większych skupisk wysokiej roślinności śródpolnej powoduje, że na obszarze gminy występuje również zagrożeni erozją eoliczną. Duże kompleksy pól pozbawione roślinności są zwłaszcza w okresie wiosennym narażone na negatywne działanie tego zjawiska. Jego degradujący wpływ prowadzi do wyjałowienia gleby poprzez utratę najwartościowszych cząstek organicznych mineralnych, które są wywiewane przez wiatr. Zjawisko to przybiera niekiedy charakter żywiołowy. Wówczas to przy silnym wysuszeniu wierzchnich warstw gleby oraz braku pokrywy roślinnej następuje intensywne wywiewanie drobnych frakcji glebowych co przyczynia się w dużym stopniu do postępującej degradacji gleb na obszarze gminy Osięciny.

STAN INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ

Infrastruktura społeczna w gminie Osięciny reprezentowana jest przez kilka dziedzin branżowych, dotyczących działalności publicznej na rzecz mieszkańców gminy.
Opiekę zdrowotną w gminie dla mieszkańców pełni prywatny Ośrodek Zdrowia we wsi Osięciny. Lekarze w nim zatrudnieni świadczą usługi medyczne w zakresie porad i leczenia ogólnego, pediatrycznego i stomatologicznego. W strukturze zatrudnienia w Ośrodku Zdrowia 3 lekarzy tj. pediatra i lekarze ogólni są na pełnym etacie. Na terenie gminy znajdują się trzy apteki z dużym asortymentem leków.
Mieszkańcy gminy korzystają również z porad lekarzy specjalistów w Radziejowie, Włocławku, Toruniu i Bydgoszczy, a nawet poza granicami województwa Kujawsko-pomorskiego.
W gminie Osięciny edukację dzieci prowadzą szkoły podstawowe oraz gimnazjum. Sieć szkół podstawowych o charakterze publicznym jest korzystna i w pełni zaspakaja rejonizację wiejska. Na terenie gminy funkcjonują 4 szkoły podstawowe 6-klasowe zlokalizowane w miejscowościach: Osięciny, Wola Skarbkowa, Kościelna Wieś, Pocierzyn oraz Gimnazjum w Osięcinach. Ponadto we wsi Osięciny znajduje się przedszkole, skupiające dzieci od 3 do 6 lat.
ęłęóW dziedzinie kultury, gmina posiada dobry poziom usług w tym zakresie. We wsi Osięciny znajduje się Gminny Ośrodek Kultury wdrażający i doskonalący, a nawet inspirujący dzieci i młodzież o różnych zainteresowaniach do rozwoju działań w zakresie kultury, sportu i folkloru. Również na terenie gminy we wsiach: Kościelna Wieś, Sęczkowo, Bełszewo, Powałkowice, Krotoszyn, Borucin, Borucinek, Konary, Osłonki, Zagajewice czynne są świetlice wiejskie dla dzieci i młodzieży wiejskiej.
Czytelnictwo w gminie upowszechniane jest przez Gminną Bibliotekę Publiczną
w Osięcinach oraz filię w Kościelnej Wsi, a także przyszkolne biblioteki.
W bibliotekach znajduje się księgozbiór liczący 41.092 woluminów, co daje wskaźnik 489,3 książek na 100 mieszkańców. Ogólnie w gminie z księgozbiorów bibliotek korzysta 1237 czytelników,co daje wskaźnik 14,7% na 100 mieszkańców. Liczba wypożyczonych książek na 100 mieszkańców wynosi 447,38wol., natomiast roczna liczba wypożyczeń to 37.571 woluminów. W bibliotece także wypożyczane są czasopisma, w skali roku jest to liczba 9.212 szt. Porównując czytelnictwo w gminie Osięciny z gminami wiejskimi powiatu radziejowskiego można stwierdzić jest ono na dość wysokim poziomie. Przeciętna dzienna odwiedzin w placówkach to 60,18. Łącznie w 2006 r. biblioteki odwiedziło 13.842 osoby. Udzielono 7.462 informacje. Placówki były czynne przez 230 dni w roku.
W gminie Osięciny w 2000 r. w zasobach mieszkaniowych zamieszkałych znajdowało się 2414 mieszkań o ogólnej powierzchni 172 223 m2 i 8813 izbach.
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła 71,3 m2. Na jedno mieszkanie przypadało 3,5 osoby, co daje wskaźnik na 0,95 osoby jedną izbę. Przedstawione wyżej wskaźniki gminy Osięciny są korzystniejsze od średnich dla gmin powiatu radziejowskiego, gdzie powierzchnia jednego mieszkania wynosiła 70,3 m2, a na jedną izbę przypadało 1,03 osoby.
Czytelnictwo w gminie obsługiwane jest przez gminną bibliotekę w Osięcinach oraz filię w Kościelnej Wsi, a także przyszkolne biblioteki. W bibliotekach znajduje się księgozbiór liczący 36 200 woluminów, co daje wskaźnik 4 300 woluminów na 1000 mieszkańców. Ogólnie w gminie z księgozbioru bibliotek korzysta 1200 czytelników. Wypożyczenia na jednego czytelnika wnoszą około 30 książek, a ogólna roczna liczba wypożyczeń wynosi około 36000 woluminów. Porównując czytelnictwo w gminie Osięciny z gminami wiejskimi powiatu radziejowskiego można stwierdzić jest ono na dość wysokim poziomie (średnia roczna woluminów na jednego czytelnika w gminach wiejskich powiatu radziejowskiego wynosi 23,4).

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

Gospodarka ściekowa

Mieszkańcy gminy wytwarzają rocznie ca 140 tys. m³ ściekĂłw, z czego ca 55 tys. oczyszczanych jest w mechaniczno-biologicznych oczyszczalniach ściekĂłw.

Miejscowością wyposaĹźoną w zbiorową kanalizację sanitarną jest wieś Osięciny z mechaniczno-biologiczną oczyszczalnią ściekĂłw typu “BIOBLOK MU 200A” o przepustowości 200 m³/d. Ponadto w Zakładzie Rolnym istnieje mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ściekĂłw działająca na zasadzie złoĹźa biologicznego o przepustowości 11,0 tys. m³/rok.

Pozostałe posesje na obszarze gminy problem odprowadzania ścieków rozwiązały na własnych działkach wpuszczając w grunt lub gromadząc w zbiornikach bezodpływowych.

Istnieje konieczność wybudowania punktu zlewnego na terenie gminnej oczyszczalni w Osięcinach; do którego mogłyby być dowożone ścieki z terenu gmin; jak również III stopnia oczyszczania tj. usuwania związków biologicznych.

Zaopatrzenie w wodę

Długość sieci wodociągowej w gminie wynosi 211,8 km, a ilość podłączeń wprowadzających do budynków mieszkalnych wynosi 1644 punkty 100% mieszkańców gminy zaopatruje się w wodę z gminnych ujęć wody w Osięcinach, Kościelnej Wsi, Włodzimierce, Latkowie.

Środkowa część gminy zaopatrywana jest z ujęcia wody w Osięcinach. Wodociąg pracuje w układzie dwustopniowego pompowania wody i zaopatruje sołectwa: Osięciny, Osięciny Karolin, Osięciny Zagaj. Sołectwa: Jarantowice, Borucin, Borucinek, Samszyce, Powałkowice położone w południowej części gminy zaopatrywane są w wodę z ujęcia w Latkowie. Wodociąg pracuje w układzie dwustopniowego pompowania wody.

Ujęciem gminnym o największych zasobach obsługującym 70% sołectw jest ujęcie wody Kościelna Wieś; Włodzimierka. Wodociąg ten pracuje w układzie dwustopniowego pompowania wody i zaopatruje sołectwa: Kościelna Wieś, Witoldowo, Pilichowo, Bełszewo Wieś, Bełszewo Kolonia, Bilno, Ujma Mała, Nagórki, Ruszki, Zielińsk, Pocierzyn, Bodzanówek, Szalonki, Bartłomiejowice, Krotoszyn, Zagajewice, Osłonki, Zblęg, Wola Skarbkowa, Żakowice, Lekarzewice, Leonowo, Sęczkowo.

Zasoby wody zatwierdzone dla trzech gminnych ujęć wykorzystane są w ca 56%, co świadczy o tym, że istniejące ujęcia nie tylko zabezpieczają potrzeby gminy w zakresie zaopatrzenia w wodę ale również dają możliwość ich rozbudowy.

Zaopatrzenie w ciepło

Zaopatrzenie gminy w ciepło oparte jest na indywidualnych ĹşrĂłdłach ciepła i kotłowniach zakładowych. Są to w przewaĹźającej części kotłownie opalane węglem lub koksem i ogrzewające zakłady produkcyjne, urzędy, szkoły i budynki mieszkalne. Indywidualne ĹşrĂłdła ciepła i kotłownie zakładowe emitujące do atmosfery SO₂, NO₂ i CO w ilościach, ktĂłre dla pojedynczego pieca czy kuchni wydają się znikomo małe, ale są jednak uciążliwe ze względu na bezpośredniość oddziaływania.

Zaopatrzenie w energię elektryczną

Gmina Osięciny zasilana jest w energię elektryczną z dwóch głównych punktów zasilania (GPZ 110/15 kV) zlokalizowanych na terenach sąsiednich gmin (Lubraniec, Piotrków Kuj). Sieć zasilająca i rozdzielcza średniego napięcia pracuje na napięciu 15 kV. Pod względem konfiguracji ma układ linii magistralnych z możliwością drugostronnego zasilania. Linie energetyczne są typu napowietrznych. Przez teren gminy przebiegają dwie magistralne linie energetyczne:

GPZ PiotrkĂłw Kujawski – Walentynowo – Morzyce – Pścinno – Jarantowice – Bądkowo (AFL 70),

GPZ Lubraniec – Cukrownia Brześć Kujawski (AFL 70).

Sieć rozdzielczą 15 kV stanowią odchodzące promieniowo od linii magistralnych jako odgałęzienia, linie napowietrzne AFL – 35 i 25 mm² do stacji transformatorowych 15/0,4 kV napowietrznych słupowych. Obecnie wszystkie stacje są zasilane jednostronnie.

Stan techniczny elektroenergetycznej sieci rozdzielczej średniego napięcia jest zróżnicowany. Linia napowietrzna magistralna 15 kV wychodząca z GPZ Piotrków Kuj w kierunku Bądkowa ma powyżej 100 km długości. Zaleca się aby łączna długość linii średniego napięcia wychodzącej ze stacji GPZ 110/15 kV przypadającej na jeden wyłącznik nie była większa niż 20-30 km (dopuszczalna 50 km). Optymalny obszar zasilania z GPZ 110/15 kV nie pokrywa całego terenu gminy Osięciny. W celu uzupełnienia deficytu energetycznego gminy wymagana jest modernizacja linii energetycznych średniego napięcia oraz budowa nowych GPZ 110/15 kV na obszarach gmin średnich (Radziejów, Bądkowo) oraz budowa linii 110 kV zasilających GPZ Lubraniec, Radziejów, Bądkowo.

Gospodarka odpadami stałymi
Gminne wysypisko śmieci zlokalizowane jest na nieużytku o powierzchni 2,05 [ha] we wsi Borucin. Pojemność wysypiska wynosi 46 tys. m3. wysypisko oddane zostało do użytku w 1991 r. i do tej pory nagromadzonych jest na jego terenie ca 10 000 m3 odpadów (ca 20%). Analizując powyższe dane można założyć eksploatacji wysypiska wyniesie około 20 lat, tzn. że zabezpieczy ono potrzeby gminy do 2010 r.

GOSPODARKA

Pod względem gospodarczym gminy wiejskie województwa kujawsko-pomorskiego, jak i powiatu radziejowskiego cechuje produkcja rolna oraz indywidualna i publiczna działalność gospodarcza. Na terenie gminy Osięciny według systemu REGON w 1998 r. zarejestrowanych było 489 podmiotów gospodarczych, z tego aż 474 podmioty sektora prywatnego. W 2000 r. na terenie gminy działały już 602 podmioty gospodarcze.
W latach 1998-2000 dynamika rozwoju przedsiębiorczości wynosiła 123,1%, a wzrost liczby podmiotów gospodarczych wzrósł o 113. W strukturze branżowej podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, najliczniejszą grupę stanowią podmioty prowadzące działalność handlową i naprawy. Jest ich 193 a więc około 32,1%.
Drugą grupę pod względem liczby podmiotów stanowi przemysł, (obejmujący sekcje przetwórstwa przemysłowego oraz wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, wodę itp.) skupiający 160 podmiotów, a więc około 26,6%.
Trzecią grupę pod względem liczby podmiotów stanowi budownictwo, skupiające 52 podmioty co stanowi 8,6% ogółu podmiotów gospodarczych gminy.
Kolejną grupę w liczbie 43 (7,1%) tworzą podmioty prowadzące inne działalności związane z prowadzeniem interesów (pośrednictwo finansowe, obsług nieruchomości)
Inne rodzaje działalności gospodarczej na terenie gminy to transport, gospodarka magazynowa, łączność, hotele i restauracje, ochrona zdrowia itp. W ogólnej liczbie wszystkich podmiotów stanowią one 25,4%.
Istotne znaczenie dla zabezpieczenia różnorodnych potrzeb mieszkańców mają także usługi administracyjne, bankowe, pocztowe i telekomunikacyjne.
Rolnictwo na obszarze gminy Osięciny stanowi jedną z wiodących funkcji. Głównym czynnikiem warunkującym rozwój rolnictwa jest środowisko. To ono kształtuje kierunki produkcji roślinnej oraz wielkość pierwotnej produkcji. W grupie elementów środowiska szczególne znaczenie mają gleby, które tworzą główne siedlisko wzrostu i rozwoju roślin.
Dzięki występowaniu urodzajnych gleb na obszarze gminy Osięciny, wartość rolnej produkcji towarowej na tle innych gmin wiejskich powiatu radziejowskiego jest wysoka i plasuje ją na pierwszym miejscu w każdej kategorii. Według danych ze Spisu Rolnego w 1996 r. wielkość produkcji towarowej przedstawiała się następująco:
na 1 pełnozatrudnionego – 9862 zł (1 miejsce w grupie gmin wiejskich powiatu radziejowskiego),
na 1 ha uĹźytkĂłw rolnych – 2200 zł (1 miejsce w grupie gmin wiejskich powiatu radziejowskiego),
na 1 gospodarstwo – 21123 zł (2 miejsce w grupie gmin wiejskich powiatu radziejowskiego).
Jak wynika z powyższych danych gmina Osięciny osiąga wyższe efekty z produkcji rolnej niż większość gmin powiatu radziejowskiego.
Struktura władania ziemią według form własności wykazuje dominację sektora prywatnego. Do rolników indywidualnych należy aż 80,9% powierzchni użytków rolnych gminy. Działalność produkcyjna prowadzona jest przez 1025 indywidualne gospodarstwa rolne. Średnia wielkość indywidualnego gospodarstwa wynosi 8,7 ha użytków rolnych. Struktura obszarowa indywidualnych gospodarstw rolnych gminy jest zróżnicowana i średnio-korzystna. Ponad 30% ogólnej liczby gospodarstw w gminie posiada powierzchnię powyżej 10 ha. Są to gospodarstwa, które stanowią najsilniejszą grupę rozwojową zdolną do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej. Generalnie na terenie gminy dominują indywidualne gospodarstwa rolne o powierzchni 7-10 ha. Na terenie gminy grunty sektora publicznego stanowią 11% i należą do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa-Oddział Terenowy Warszawa. Przejęte grunty rolne AWRSP zagospodarowanie poprzez powołanie Spółki Prawa Handlowego OHZ Osięciny. Celem powołanej spółki jest hodowla zwierząt inwentarskich (bydło, trzoda chlewna) polegająca na doskonaleniu genetycznym populacji gatunkowej. Zadaniem spółki jest również zaopatrzenie rolników z terenu gminy, powiatu, województwa i kraju w materiał hodowlany o wyselekcjonowanych cechach użytkowych, jako czynnika aktywizującego i specjalizującego produkcję rolna.
Czynnikami mającym wpływ na efektywność produkcji rolnej poza uwarunkowaniami przyrodniczymi ma stopień mechanizacji rolnictwa, gdzie najczęściej stosowanym miernikiem jest liczba ciągników na 100 ha użytków rolnych. W 1998 r. rolnicy dysponowali ciągnikami co daje wskaźnik 8,2 ciągnika na 100 ha. Generalnie w produkcji roślinnej dominuje pierwotna produkcja, która jest wynikiem słabo rozwiniętego przetwórstwa rolno-spożywczego, przechowalniczego i chłodniczego. Brak ukierunkowania na specjalizację produkcji rolnej wynika z braku stabilnej polityki rolnej. państwa.
Gospodarka zasobami finansowymi gminy jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na tempo rozwoju oraz poziom życia mieszkańców, a także odzwierciedla efektywność zarządzania gminą. Od wielkości środków finansowych zależy jakość wykonanych przez władze gminy zadań w zakresie zabezpieczenia podstawowych potrzeb społeczności lokalnej, a prowadzona polityka ma wpływ na wzrost zasobności jej mieszkańców.
Polityka ta uwarunkowana jest stanem zasobów infrastruktury społecznej i technicznej jak również trafnością wyborów co do kierunku rozwoju gminy. Struktura dochodów i wydatków budżetowych, ich zmianę w czasie determinują szybkość procesów inwestycyjnych i przeobrażeń społeczno-gospodarczych świadczących o przyjętych priorytetach gminy. Wyznaczenie kierunków rozwoju i celów strategicznych gminy muszą zatem być ściśle powiązane z gospodarką finansową, gdyż od tych powiązań zależy realność zrealizowania przyjętej strategii rozwoju. W zakresie wydatków budżetowych największą pozycję zajmują świadczenia na oświatę i wychowanie, które wynoszą 66,8% wydatków ogółem. Jest to efektem przejęcia od 1996 r. przez Samorządy Gmin szkół podstawowych i gimnazjum. Od tego czasu zanotowano znaczny wzrost wydatków gminy na wynagrodzenia, które kształtują się w granicach 38,5% w stosunku do wydatków ogółem gminy. Drugą pozycję co do wielkości wydatków gminy, zajmuje opieka społeczna, na którą przeznacza się około 13,8% budżetu gminy.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę na niski poziom wydatków inwestycyjnych gminy, które mimo że wykazują tendencję zwyżkową, są jednak na poziomie znacznie poniżej 20%. W 1998 r. wyniosły zaledwie 8% wydatków ogółem, a w 2000 r. wzrosły do 15,5%.
Jest to zjawisko pozytywne, jakkolwiek jako miernik aktywności samorządu świadczy o niskim potencjale rozwojowym, co przy jednoczesnym spadku dochodów własnych musi budzić zaniepokojenie i może stanowić istotną barierę rozwoju gminy. Dochody własne gminy Osięciny obniżyły się z poziomu 25,3% w 1998 r. do 24,9% w 2000 r. Przyczyną tego stanu są zapewne niekorzystne tendencje w gospodarce, które skutkują wzrostem liczby podmiotów gospodarczych, ale przy niskich efektach ekonomicznych (brak zysków firm) nie tworzą dochodów gminy podobnie jak i zła koniunktura gospodarcza w obszarze rolnictwa indywidualnego. Brak czytelnej polityki rolnej państwa, rynków zbytu i przetwórstwa rolno-spożywczego, powoduje szerzenie się ubóstwa rodzin na obszarach wiejskich.
Wysokość dochodów gminy uzyskiwanych z tytułu subwencji oraz dotacji jako czynnika niezależnego od władz szczebla samorządowego, nie może być traktowany jako miernik jej aktywności. W związku z tym niezbędne jest zwiększenie dochodów własności gminy, oraz udziału we wpływach z podatku dochodowego.