Zjawisko wypalania traw, w okresie wczesnej wiosny, jest wynikiem pojawienia się obszarów zeszłorocznej wysuszonej roślinności, która ze względu na występujące w tym czasie okresy przejściowe wegetacji stanowi doskonałe podłoże palne, co w zestawieniu z dużą aktywnością czynnika ludzkiego, skutkuje gwałtownym wzrostem pożarów.
Za ponad 94% przyczyn powstania pożarów odpowiedzialny jest człowiek. Te przyczyny to:
- umyślne wypalanie związane z panującym wśród rolników od pokoleń przekonaniem, że spalenie trawy spowoduje szybszy, bujniejszy odrost młodej trawy, co przyniesie korzyści ekonomiczne,
- intensywne prowadzenie prac rolnych na polach, podczas których dochodzi do powstawania pożarów na skutek nieostrożności osób wykonujących te prace lub niesprawnego sprzętu technicznego,
- nieostrożności dorosłych i dzieci posługujących się ogniem otwartym,
- celowe podpalenia.
Wypalanie traw to także bardzo duże zagrożenie dla lasów. Z uwagi na znaczne zalesienie niektórych województw, tereny upraw rolniczych i leśnych dość często ze sobą sąsiadują, a czasami wręcz przenikają się. Ogień płonący na nieużytkach niejednokrotnie przenosi się na obszary leśne, niszcząc bezpowrotnie bezcenne drzewostany, które po pożarze odradzają się przez wiele dziesiątek lat. Trzeba też zdawać sobie sprawę z tego, że każda interwencja straży pożarnej to poważny wydatek finansowy. Koszty to nie tylko wylana woda, spalone paliwo, zużyty sprzęt. Strażacy zaangażowani do akcji gaszenia pożarów traw, łąk i nieużytków w tym samym czasie mogą być potrzebni w innym miejscu. Może się zdarzyć, że przez lekkomyślność ludzi nie dojadą na czas z pomocą tam, gdzie będą naprawdę potrzebni.
"Sprzymierzeńcem" straży pożarnej w walce ze zjawiskiem wiosennego wypalania traw jest także Unia Europejska. Założenia polityki rolnej UE regulują między innymi zagadnienia ochrony środowiska w rolnictwie. Jednym z narzędzi umożliwiających dokonywanie pozytywnych przemian w tym sektorze jest system dopłat bezpośrednich. Ta forma wsparcia unijnego, zobowiązuje użytkownika gruntów do utrzymania ziemi w dobrej kulturze rolnej - art. 2 ust 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 roku o płatnościach bezpośrednich do gruntów (Dz.U. z 2004r. Nr 6, poz. 40 z późn. zm.). Naruszenie zasad określonych w akcie wykonawczym do ustawy tj. rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 kwietnia 2004 roku w sprawie minimalnych wymagań utrzymywania gruntów rolnych w dobrej kulturze (Dz.U. Nr 65, poz. 600 z późn. zm.), między innymi poprzez wypalanie areałów rolnych (§3 ust. 2) skutkować powinno działaniami kompetentnych organów w zakresie ograniczenia lub cofnięcia tej formy pomocy finansowej.
Wypalanie traw narusza obowiązujący porządek prawny, a w szczególności:
- art. 124 ustawy z dnia 16 października 1991 roku o ochronie przyrody (Dz.U. z 2001r. Nr 99, poz. 1079 z późn. zm.) - "Zabrania się wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych lub w strefie oczeretów i trzcin" i art. 131 - "Kto wypala roślinność na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych, w strefie oczeretów lub trzcin podlega karze aresztu lub grzywny",
- art. 30 ust. 3 pkt. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach (Dz.U. z 2005r. Nr 45, poz. 435 z późn. zm.) - "w lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo, a w szczególności:
- rozniecenia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub nadleśniczego,
- korzystania z otwartego płomienia,
- wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych.
Za złamanie tych przepisów grożą surowe sankcje:
- art. 82 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 roku Kodeks wykroczeń (Dz.U. Nr 12, poz. 114 z późn. zm.) - kara aresztu, nagany lub grzywny, której wysokość w myśl art. 24 § 1 może w wynosić od 20 do 5000 zł.,
- art. 163 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (Dz.U. Nr 88 poz. 553 z późn. zm.) - "Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać pożaru, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10".
űródło: Komenda Główna PSP |
