 |
| kolo.naszemiasto.pl |
呕ydzi z Osi臋cin za艂adowani przez Niemc贸w na samochody w dniu 16 kwietnia 1942 r. zostali zawiezieni do Che艂mna. Che艂mno jest niewielk膮 wsi膮 po艂o偶on膮 nad Nerem, dop艂ywem Warty. Znalaz艂o si臋 ono wg podzia艂u administracyjnego wprowadzonego przez Niemc贸w na obszarze tzw. Kraju Warty (Wartheland).
Jedynym wi臋kszym budynkiem w Che艂mnie by艂 dw贸r w艂a艣ciciela ziemskiego, kt贸ry ju偶 przed wojn膮 by艂 niezamieszka艂y. W listopadzie 1941 r. Niemcy wybudowali w pobli偶u dworu dwa drewniane baraki i otoczyli park wysokim parkanem z desek. Od dnia 8 grudnia 1941 r. zacz膮艂 tam dzia艂a膰 ob贸z zag艂ady - SS Sonderkommando Kulmhof. Do obozu zag艂ady w Che艂mnie przywo偶ono na raz oko艂o 150 os贸b. Do przywiezionych SS-man z za艂ogi obozu wyg艂asza艂 kr贸tkie przem贸wienie zapewniaj膮c, 偶e po k膮pieli wszyscy zostan膮 wys艂ani do pracy. Po wys艂uchaniu przem贸wienia wprowadzano ich do jednej ze sal na pi臋trze, gdzie rozbierali si臋 i kieruj膮c si臋 strza艂kami informuj膮cymi „do k膮pieli” schodzili na parter. Na ko艅cu korytarza znajdowa艂y si臋 drzwi, a zaraz za nimi kryte samochody z drzwiami w tylnej cz臋艣ci. W szybkim tempie zostali za艂adowani na samochody. Po zamkni臋ciu uszczelnionych drzwi samoch贸d stawa艂 si臋 ruchom膮 komor膮 gazow膮, gdy偶 spaliny by艂y odprowadzane do 艣rodka skrzyni, w kt贸rej znajdowali si臋 ludzie. Zapuszczano silniki, kt贸re pracowa艂y tak d艂ugo, a偶 ucich艂y j臋ki dusz膮cych si臋 ludzi. Wtedy samochody ju偶 w wi臋kszo艣ci z trupami odje偶d偶a艂y do odleg艂ego o 4 km lasku rzuchowskiego. W lasku czeka艂a na przybycie samochod贸w specjalna dru偶yna robocza z艂o偶ona z wi臋藕ni贸w 呕yd贸w zwana Waldkommando. Dru偶yna ta wy艂adowywa艂a z samochod贸w zw艂oki, 艣ci膮ga艂a z nich wszelk膮 bi偶uteri臋 oraz wyrywa艂a z艂ote z臋by. Obrabowane zw艂oki grzebano w wielkich do艂ach. Od wiosny 1942 r. zw艂oki by艂y palone w specjalnie urz膮dzonych krematoriach. W贸wczas to r贸wnie偶 poprzednio zakopane zw艂oki zosta艂y wykopane i spalone. 艢lady swoich zbrodni Niemcy zacz臋li starannie zaciera膰 do tego stopnia, 偶e przesiewano popio艂y ze spalonych zw艂ok i niedopalone resztki ko艣ci rozdrabniano w specjalnych m艂ynach. Prochy by艂y zakopywane lub wrzucane do rzeki.
呕ydzi z Osi臋cin zostali zg艂adzeni w Che艂mnie dnia 22 kwietnia 1942 r.
疟r贸d艂a:
xxx – J. Gumkowski, Obozy jako narz臋dzia masowej eksterminacji, [w:], Eksterminacja ludno艣ci w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945, Pozna艅-Warszawa 1962, s. 177-180.
xxx – D. D膮browska, Zag艂ada skupisk 偶ydowskich w „Kraju Warty”” w okresie okupacji hitlerowskiej, „Biuletyn 呕ydowskiego Instytutu Historycznego”, Warszawa 1955, nr 13 – 14, s. 167.
Jan Cybertowicz
|
