W minioną niedzielę za sprawą pierwszego programu Telewizji Polskiej rozpoczęła się emisja trzynastoodcinkowego serialu „Czas Honoru”, który jest inspirowany historią nieformalnej grupy polskich żołnierzy cichociemnych, która została powołana w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Polscy dywersanci przechodzili w Anglii wojskowe szkolenia i wracali do okupowanej Polski, aby walczyć w konspiracji i zasilali szeregi Armii Krajowej. Tak też się składa, że jednym z legendarnych 316 cichociemnych był rodowity radziejowianin; ppłk. Antoni Iglewski.
Legendarny żołnierz urodził się w Radziejowie 1 stycznia 1899. Syn Franciszka i Julii z Mazeckich. Przygoda z wojskiem rozpoczęła się od działalności konspiracyjnej w POW. Jako cichociemny używał pseudonimów: Suseł, Igła, Nieczuja, Antoni, Mazecki, Vanadi, Ponar, Kujawiak i nazwisk Władysław Drożdżewski, Jan Barański, Nikodem Galewski i Józef Sikorski. Od 1916 był członkiem Komendy Lokalnej Radziejów Obwodu Nieszawa polskiej Organizacji Wojskowej. Po ukończeniu specjalnych kursów w 1917 roku został instruktorem-szkoleniowcem grup bojowych. 11 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i jako plutonowy brał udział w walkach pod Inowrocławiem w czasie powstania Wielkopolskiego. Również uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w ramach 5,14 i 31 pułków piechoty. Od 1922 roku pełnił służbę, jako sierżant w 81 pułku piechoty i w międzyczasie ukończył gimnazjum matematyczno-przyrodnicze w Krakowie. Po zwolnieniu z wojska pracował jako zastępca kierownika w szefostwie Budownictwa Wojskowego Okręgu Korpusu nr III w Grodnie i jako naczelnik Wydziału przedsiębiorstw Miejskich w Zarządzie Miejskim w Grodnie. Przed 1 września 1939 został przydzielony do Oddziału II Sztabu Głównego z zadaniem prowadzenia dywersji pozafrontowej w Prusach Wschodnich. Po kapitulacji na terenie Białostoczyzny założył organizację „Polska Armia w Kraju-Odcinek Łomża-Grodno”. Następnie pełni funkcję zastępcy komendanta okręgu Białostockiego SZP, później p.o. komendanta Okręgu Białostockiego ZWZ. Od października 1940 roku był szefem oddziałów I i IV Obszaru nr 2 Białystok. 17 listopada 1940 r. podczas noclegu w Morusach k. Tykocina został aresztowany i wywieziony do Moskwy na Łubiankę. 24 czerwca został skazany prze z najwyższy Sąd Wojenny na karę śmierci. Na mocy Układu Sikorski-Majski został zwolniony i znalazł się w armii Gen. Andersa. W lutym 1942 został przerzucony do Wielkiej Brytanii, gdzie został przeszkolony do działań na tyłach wroga. Po awansie na porucznika został zrzucony w nocy z 17 na 18 lutego 1943 roku na teren kraju. Po krótkim okresie przygotowawczym został skierowany przez gen. Grota-Roweckiego do pracy w komendzie Okręgu Armii Krajowej Kraków. Następnie został szefem dywersji i partyzantki Inspektoratu rejonowego „Maria” /obwody Miechów, Olkusz, Pińczów/. W marcu Antoni Gilewski zorganizował pierwszy w inspektoracie „Maria” oddział partyzancki „Skrzetuski. Pod koniec lipca 1944 brał udział w walkach o utworzenie, a następnie utrzymanie terenu tzw. Rzeczpospolitej Kazimiersko—Proszowickiej. W sierpniu 1944r. został dowódcą samodzielnego Partyzanckiego baonu Szturmowego „Suszarnia” 106. dywizji AK. Był jednocześnie z-cą d-cy 106 dywizji AK. Jego oddział przeprowadził 184 wypady zbrojne, przeprowadzając likwidacje konfidentów i gestapowców. Po wojnie działał w konspiracyjnej organizacji „nie”, delegaturze Sił Zbrojnych na kraj i WiN-ie. Po ujawnieniu w październiku 1945 r. przeniósł się do Gdyni, potem Gdańska, i Wrocławia. W grudniu 1948 roku został aresztowany przez urząd Bezpieczeństwa i wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Krakowie został skazany na 8. lat więzienia. W maju 1956r. na mocy amnestii złagodzono mu karę o połowę i jednocześnie uznano za odbytą po wyjściu z więzienia osiadł we Wrocławiu. Pracował jako naczelnik zaopatrzenia u Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu(1956-59) i Wrocławskim Przedsiębiorstwie budowlanym(1959-65). W 1957 zweryfikowano go do stopnia podpułkownika. Od maja 1976 przebywał w Państwowym Domu Rencistów. Aktywnie udzielał się w środowisku Spadochroniarzy „Cichociemnych”. Napisał Wspomnienia z lat 1939-1945 i kilka artykułów do wojskowego przeglądu Historycznego. Był żonaty z Marią z Ulatowskich (1901-1975) urzędniczką. Dzieci nie miał. Zmarł 27 stycznia 1979 we Wrocławiu. Pochowany został na cmentarzu parafialnym, w Radziejowie. Z inicjatywy Stowarzyszenia Żołnierzy AK przy wsparciu władz Miasta i Gminy Miechów 15 sierpnia 1999 r. na Domu Towarowym „Kłos” przy ulicy Sienkiewicza została odsłonięta tablica upamiętniająca ppłk Antoniego Gilewskiego. Za swoją żołnierską służbę został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, czterokrotnie krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Powstańców Wielkopolskich, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim i innymi.
Opracował; Mirosław Kowalski na podstawie pierwszego opracowania życiorysu radziejowskiego Cichociemnego autorstwa Przemysława Tomczaka, który ukazał się na łamach „Kroniki-Gazety radziejowskiej” nr 4 z 1997r. |